Dziedzina neurologii obejmuje dyscyplinę naukową, medyczną konkretnie, która opiera się na szczegółowym diagnozowaniu rozlicznych schorzeń układu nerwowego – ośrodkowego oraz obwodowego. Warto wiedzieć, że nauką, jaka jest bardzo pokrewna z tą dyscypliną, którą opisujemy teraz jest psychiatria, o której niewątpliwie słyszał każdy z nas. Jest to dziedzina, która w wielkim skrócie ujmując leczy skołatane nerwy i pozwala uzyskać równowagę psychiczną.
Neurologia i psychiatria są to dziedziny medyczne, jakie są do siebie niesamowicie zbliżone. Bardzo często osoba, która leczy się u neurologa zostaje odesłana do psychiatry czy też odwrotnie. Nierzadko leczenie jest realizowane jednocześnie na obu płaszczyznach. Neurologia opiera się na chorobach będących schorzeniami związanymi ze szwankowaniem ludzkiego układu nerwowego, natomiast psychiatria na chorobach o podłożu biochemicznym. Jest to zachwianie równowagi poprzez defekty mózgowe w różnym stopniu, w tym upośledzenia intelektualne.
W zakresie standardowego badania neurologicznego wchodzi obserwacja pacjenta, poprzez którą rozumie się oględziny szczegółowe, a zatem budowę ciała, postawę, ułożenie, oddech, stan mięśni oraz kości. Do tego dochodzi też badanie nerwów czaszkowych, badanie głowy w ogóle a w tym zwrócenie szczególnej uwagi na wymiar czaszki a także na kształt oraz nieruchomość czy też ruchomość głowy. Wiele na temat prawidłowej diagnozy może powiedzieć badanie kończyn górnych a więc to jakie człowiek wykonuje rękami ruchy, czy ma w nich czucie, jaka jest siła odruchów i ułożenie rąk a także ich zborność. Rzecz jasna istotne jest też badanie kończyn dolnych, w tym ich siły, ułożenia, czucia czy odruchów, a więc dokładnie tak samo jak w przypadku kończyn górnych.
Wspomnijmy również o konieczności zbadania przez neurologa objawów oponowych, dna oka, czucia powierzchownego, chodu i mowy. Jeszcze co innego to elementy oceny czynności, jakie często ulegają przy rozmaitych chorobach nerwowych zaburzeniom. Są to na przykład oceny stanu pamięci, ilości posiadanych informacji, wiedzy podstawowej w ogóle, mowy, rozumienia powtarzania, przetwarzania informacji, płynności mówienia, artykulacji i intonacji, orientacji w zakresie kierunków – prawo i lewo, orientacji w terenie, miejscu, czasie, osobistym położeniu, pamięci świeżej, odległej i natychmiastowej.
Kolejny aspekt to ocena czytania i pisania, umiejętności konstrukcyjnych i praksji, a także gnozji, a więc umiejętności identyfikowania przedmiotów poprzez skorzystanie ze swych zmysłów takich jak dotyk czy też wzrok.